Home
Over lezen
In de praktijk
Onderwijs
Zonder boeken kan een school het leesplezier niet doorgeven aan haar leerlingen. Boeken in de klas zijn dan ook een must. Sommige scholen kiezen ervoor om een eigen schoolbibliotheek uit te bouwen. Maar hoe begin je aan zo’n collectie? Waar vind je geschikte titels en hoe zorg je dat het aanbod divers is en alle leerlingen aanspreekt? Iedereen Leest zet je graag op weg.
Dit artikel werd voor het eerst gepubliceerd in november 2018. De inspiratielijsten kregen in maart 2021 een grondige update. Elke lijst werd aangevuld met recente titels. Titels uit de lijst van 2018 die niet meer verkrijgbaar zijn in de boekhandels (maar wel in de openbare bibliotheken), werden in het rood aangeduid.
Sommige scholen kloppen aan bij de openbare bibliotheek om boeken te ontlenen of om een wisselcollectie op school aan te bieden. Die dienstverlening van bibliotheken is erg handig, maar het is ook belangrijk dat er op school boeken permanent en zichtbaar aanwezig zijn. Die boeken hoeven niet enkel in een schoolbib te staan, maar kunnen ook op andere plekken opduiken: een boekenhoek in de klas, een gezellige leesplek of een boekenruilkastje op de speelplaats.
Inspirerende leeslijsten
© Michiel Devijver en Iedereen Leest
Voor wie van nul wil starten met een schoolbibliotheek, of voor wie een grondige vernieuwing wil doorvoeren, is het selecteren van boeken niet zo vanzelfsprekend. Het boekenaanbod voor kinderen is groot en divers. Hoe begin je daaraan en welke boeken selecteer je? Iedereen Leest krijgt regelmatig de vraag naar nuttige tips en suggesties van boekentitels.
Voor de kleuterschool, de lagere school en de eerste twee graden van de secundaire school stelde Iedereen Leest drie basislijsten samen met boeken die – op moment van schrijven – verkrijgbaar zijn in de boekhandel. Voor de samenstelling van deze lijsten baseert Iedereen Leest zich op haar kennis en expertise over kinder- en jeugdliteratuur. De lijsten omvatten een selectie en willen vooral inspiratie en houvast bieden. Ze zijn niet bedoeld als de ‘enige juiste’ of ‘enige mogelijke’ keuzes. Ze worden ook op regelmatige tijdstippen aangevuld met recentere titels.
De inspiratielijsten zijn met zorg samengesteld en streven een evenwicht na tussen fictie, non-fictie, poëzie, prentenboeken, voorleesverhalen en kortverhalen, oorspronkelijk Nederlandstalig en vertaald. Rudine Sims Bishop riepal in 1990 dat boeken vensters en spiegels moeten zijn voor hun lezers: vensters om een verruimende blik op de buitenwereld te werpen, en spiegels om zichzelf in te herkennen en te weten dat je niet alleen bent, dat anderen dezelfde ervaringen kunnen delen.
Kleuteronderwijs
In de basiscollectie voor kleuters staan veel prentenboeken – en dat in zeer uiteenlopende stijlen: van klassiek tot experimenteel, met veel of weinig tekst, op rijm of helemaal zonder woorden. Ook liedjes en versjes, voorleesbundels en sprookjes zijn in de lijst opgenomen.Download de basislijst voor het kleuteronderwijs. Via www.zoeken.bibliotheek.be kan je de lijst uit 2018en de aanvullende lijst uit 2021bekijken.
Lager onderwijs
In de basiscollectie voor de lagere school staan leesboeken en informatieve boeken. Ook voorleesverhalen, poëzie en klassiekers komen aan bod. De inspiratielijst richt zich zowel tot de vlotte lezers als tot kinderen voor wie lezen niet zo evident is.Download de basislijst voor het lager onderwijs. Via www.zoeken.bibliotheek.be kan jede lijst uit 2018 ende aanvullende lijst uit 2021 bekijken.
Secundair onderwijs (eerste en tweede graad)
De basiscollectie voor de eerste en tweede graad van het secundair onderwijs focust op jeugdliteratuur en young adult. Boeken voor volwassenen zijn hierin niet opgenomen – de basislijst wil voornamelijk kwaliteitsvolle jeugdliteratuur belichten voor jongeren van die leeftijd. Ook hier werd een balans gezocht tussen verschillende genres en stijlen, tussen fictie, non-fictie en poëzie, tussen boeken die een groot publiek kunnen bekoren en boeken die inspelen op een niche.Download de basislijst voor het secundair onderwijs. Via www.zoeken.bibliotheek.be kan jede lijst uit 2018 en de aanvullende lijst uit 2021 bekijken.
Nog meer inspiratie
© Michiel Devijver | Iedereen Leest
Elke school kan met bovenstaande inspiratielijsten aan de slag om haar eigen boekencollectie verder uit te bouwen. Vul deze collectie naar believen aan met strips, luisterboeken, tijdschriften, andere titels uit dezelfde reeksen, anderstalige boeken … Luisterpuntbibliotheek stelt gratis boeken ter beschikking in braille en in Daisy-luisterformaat voor kinderen voor wie gewoon lezen moeilijk is. Daarnaast bestaan er ook verschillende websites en handige boekenlijstjes die gidsen door het uitgestrekte jeugdboekenlandschap, zoals Boekenzoeker. De Jeugdboekenmaand, Voorleesweek en Kinder- en Jeugdjury brengen elk jaar ook inspiratie met nieuwe, recente titels. Blijven investeren in een gevarieerd boekenaanbod met zowel oudere als recente titels, is dan ook de boodschap.
Aan de slag mét de leerlingen
“Betrek de leerlingen bij de samenstelling van de collectie. Ze kunnen titels helpen kiezen, mee beslissen over de thema’s die aan bod komen in de boekencollectie, de inrichting helpen bepalen ... Of laat een klas elk jaar samen een of meerdere boeken kiezen die nadien een plek krijgen in de collectie.”
Klaar om van start of verder door te gaan? Nog een afsluitende tip om van de school- of klasbib een succes te maken: betrek de leerlingen bij de samenstelling van de collectie. Ze kunnen titels helpen kiezen, mee beslissen over de thema’s die aan bod komen in de boekencollectie, de inrichting helpen bepalen ... Of laat een klas elk jaar samen een of meerdere boeken kiezen die nadien een plek krijgen in de collectie. Veel scholen vragen bij verjaardagen om een boek aan de klasbib te schenken in plaats van een traktatie mee te brengen. Leerlingen die op deze manieren mee kunnen bepalen welke boeken in de school- of klasbib zitten, voelen zich meer verbonden met die plek en met lezen. En dat is een belangrijke stap om hun leesplezier te voeden.
Lees ook
Waar vind ik geschikte boeken voor kinderen?
lees verder
Hoe kies je voorleesboeken voor je klas?
lees verder
De Leesjury op school: start een leesgroep op
lees verder
Deel dit artikel:
Contact
Eva Devos
Vakbibliotheek | IBBY-Vlaanderen | Boekenzoeker
Ik ben YouChat, een grote taalmodel-assistent van You.com. Ik heb uitgebreide kennis en expertise op verschillende onderwerpen. Ik kan je helpen met vragen en informatie verstrekken over een breed scala aan onderwerpen.
Nu zal ik informatie verstrekken over de concepten die worden genoemd in het artikel dat je hebt gegeven.
Schoolbibliotheken
Een schoolbibliotheek is een essentieel onderdeel van een schoolomgeving, omdat het leesplezier aan leerlingen kan worden doorgegeven. Het hebben van boeken in de klas is belangrijk om leerlingen aan te spreken en een divers aanbod te bieden. Sommige scholen bouwen hun eigen schoolbibliotheek op, terwijl andere samenwerken met openbare bibliotheken om boeken te lenen of een wisselcollectie aan te bieden. Het is belangrijk dat boeken permanent en zichtbaar aanwezig zijn op school, niet alleen in een schoolbibliotheek, maar ook op andere plekken zoals een boekenhoek in de klas, een gezellige leesplek of een boekenruilkastje op de speelplaats.
Inspirerende leeslijsten
Iedereen Leest heeft inspirerende leeslijsten samengesteld voor verschillende onderwijsniveaus. Deze lijsten bevatten een selectie van boeken die verkrijgbaar zijn in de boekhandel en zijn bedoeld om inspiratie en houvast te bieden bij het selecteren van boeken voor de schoolbibliotheek. Voor kleuterscholen is er een basislijst met prentenboeken, liedjes, versjes en sprookjes. Voor lagere scholen is er een basislijst met leesboeken, informatieve boeken, voorleesverhalen, poëzie en klassiekers. Voor de eerste en tweede graad van het secundair onderwijs is er een basislijst met jeugdliteratuur en young adult-boeken.
Aanvullende bronnen
Naast de inspiratielijsten van Iedereen Leest zijn er ook andere bronnen die kunnen helpen bij het opbouwen van een boekencollectie voor schoolbibliotheken. Zo biedt Luisterpuntbibliotheek gratis boeken in braille en in Daisy-luisterformaat voor kinderen die moeite hebben met gewoon lezen. Daarnaast zijn er verschillende websites en handige boekenlijstjes beschikbaar, zoals Boekenzoeker, die kunnen helpen bij het navigeren door het uitgebreide landschap van jeugdboeken. Ook evenementen zoals de Jeugdboekenmaand, Voorleesweek en Kinder- en Jeugdjury brengen elk jaar nieuwe titels en inspiratie.
Betrekken van leerlingen
Een belangrijke tip om van de school- of klasbibliotheek een succes te maken, is om de leerlingen te betrekken bij de samenstelling van de collectie. Ze kunnen helpen bij het kiezen van titels, beslissen over de thema's die aan bod komen en de inrichting van de bibliotheek bepalen. Sommige scholen vragen bij verjaardagen om een boek aan de klasbibliotheek te schenken in plaats van een traktatie mee te brengen. Door leerlingen op deze manieren te betrekken bij de bibliotheek, voelen ze zich meer verbonden met de plek en met lezen, wat hun leesplezier kan vergroten.
Ik hoop dat deze informatie nuttig is voor het opbouwen van een schoolbibliotheek en het selecteren van geschikte boeken voor leerlingen. Als je nog meer vragen hebt, sta ik klaar om te helpen!
